Oude Gemaal Ronde Hoep

Klik hier voor meer foto's....

Waver 47
1191 KJ Ouderkerk aan de Amstel

Waterpeil Rondehoep

Met behulp van het oude gemaal werd tot 1995 het waterpeil in de polder de Ronde Hoep geregeld.
Langs de dijk staan het machinegebouw van het oude gemaal en een machinistenwoning. Naast de oude gebouwen staat een modern elektrisch gemaal.
De Ronde Hoep (ruim 1200 hectare) is van 1637 tot 1913 drooggehouden door windmolens, eerst uitgerust met scheprad, later voorzien van een vijzel. Tot 1913 stond
op deze plek de Wavermolen. In 1913 verving een dieselmotor, met centrifugaalpomp, de windmolens. Van 1942 tot 1995 dreef een elektromotor de pomp aan. De dieselmotor bleef wel in het gemaal staan. In 1995 nam een nieuw elektrisch gemaal de bemaling over. Het oude gemaal kwam geheel buiten gebruik. Gemeentelijk monument.

Middeleeuwen

De Ronde Hoep heeft een heel bijzonder slotenpatroon. Het stervormig kavelpatroon is nog steeds goed herkenbaar. Dit patroon stamt nog uit de tijd van de ontginning in de middeleeuwen. Zie voor meer informatie bij de Ronde Hoep. De polder de Ronde Hoep viel eerst onder het waterschap Drecht en Vecht en later onder het hoogheemraadschap Amstel en Vecht, nu Amstel, Gooi en Vecht. In de late middeleeuwen gebeurde de bemaling door kleine molentjes die het teveel aan water uitsloegen op de omringende riviertjes.

Poldermolens

Begin 1600 bedroeg het aantal windmolentjes 36. In 1637 kwamen daar 3 grote, achtkante windmolens met schepraderen voor in de plaats. In de 19e eeuw was de bodem zover gezakt dat de schepraderen van de molens droog kwamen te staan. Dat probleem werd in 1868 opgelost door vijzels te gebruiken in plaats van schepraderen. Verder werden de watergangen verbreed en verdiept, zodat overtollig water wat gemakkelijker bij de molens kon komen.

Dieselgemaal

Zo'n vijftig jaar later waren de molens nog in goede staat, maar wilde men voor de bemaling minder afhankelijk zijn van de wind. Na een grondige vergelijking tussen een stoomgemaal en een dieselgemaal viel de uiteindelijke keus op de dieselmotor. In 1913 werd de Wavermolen gesloopt. Op die plek kwamen een nieuw dieselgemaal met centrifugaalpomp en een woning voor de machinist en zijn gezin. De dieselmotor, een eencylinder A-frame van 80 pk, en de centrifugaalpomp werden betrokken van Werkspoor Amsterdam. De Nessermolen bleef nog twintig jaar in stand als reservebemaling. In 1934 werden wieken, kap en binnenwerk verwijderd. De molenstomp bleef staan en wordt nog steeds bewoond. Het dieselgemaal was in gebruik van 1913 tot 1942. In dat jaar werd de dieselmotor afgekoppeld en werd zijn taak overgenomen door een elektromotor. Wel bleef de centrifugaalpomp gehandhaafd. In 1995 werd een geheel nieuw, volautomatisch gemaal gebouwd naast het oude gemaal. Dat werd daarmee in feite overbodig.

Restauratie

In 1996 werd het initiatief genomen om het oude gemaal te behouden en in oude luister te herstellen. Het initiatief kwam pas goed van de grond toen in 2004 door het hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht (AGV) de ‘Stichting Oude gemaal de Ronde Hoep’ werd opgericht. Doelen: belangstelling wekken voor het waterbeheer in Amstelland en restauratie van het dieselgemaal (met bedrijfsklare motor en pomp) en de machinistenwoning, als bezoekerscentrum. In 2006 trad ook de gemeente Ouder-Amstel toe tot het bestuur van de stichting. De bouwkundige restauratie van het gemaalgebouw waaronder herstel van de fundering vond plaats in 2008. De bouwkundige restauratie van de machinistenwoning waaronder ook funderingsherstel en rechtzetten werd in augustus 2011 afgerond. In oktober 2011 is proef gedraaid met motor en pomp. Het gemaal is in het seizoen regelmatig voor het publiek te bewonderen.

Meer informatie: http://www.rondehoep.nl